راه های درمان آسم
راه های درمان بیماری آسم کدام است؟
درمان این بیمار، دو اصل مهم دارد:
الف) فرد مبتلا باید بداند که آسم، یک بیماری مزمن است و ممکن است در طی زندگی او، به طور متناوب تشدید شود و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشد، ولی خوشبختانه بیماری کاملاً قابل کنترل است.
ب) مساله بعدی این است که این بیماری صد در صد قابل درمان نیست، ولی قابل کنترل است و اگر کنترل نشود و درمان جدی گرفته نشود، می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. اما اگر بیمار به پزشک خود اعتماد کند و دایم با پزشک در ارتباط باشد و بیماری خود را قبول کند و از آن نترسد (با توجه به این بیماری حدود 10 درصد کل افراد جامعه را در برگرفته است)، کاملاً کنترل می شود.
راه های درمان، بر سه اصل استوار می باشد:
اول اینکه آسم و علت های دیگری که باعث تشدید آن می شوند، به درستی توسط پزشک تشخیص داده شوند. چه بسا فردی، سال ها با تشخیص آسم تحت درمان قرار می گیرد و بعداً پزشک متوجه می شود که بیمار داروی نامناسبی مانند پروپروانولول یا ایندرال مصرف می کرده که این داروها، باعث تشدید بیماری آسم می شوند و یا علت دیگری مانند ریفلاکس معده (ترش کردن غذا) وجود دارد.
مساله بعدی سینوزیت می باشد. بیمار باید حتماً از علایم سینوزیت آگاه باشد و در صورت وجود ترشحات پشت حلق، به پزشک خود گزارش دهد تا پزشک نسبت به درمان آن اقدام کند.
سومین مساله تماس با مواد حساسیت زا می باشد، مثل تماس با پرندگان، ادرار و مدفوع حیوانات، گرده های گل ها و گل کاری.
مسایل غیر ریوی هم می توانند باعث تنگی ریوی و بروز علایمی شبیه آسم شوند مانند نارسایی قلبی. حتی کم خونی می تواند باعث تنگی نفس شود که باید با علایم آسم افتراق داده شود.
در درمان های غیر دارویی حذف آلرژن ها در مواقع لازم به نفع بیمار می باشد و اگر بیماران بتوانند از محل آلوده به یک محل سالم نقل مکان کنند، بسیار خوب است.
مساله بعدی تغذیه می باشد، البته توصیه خاصی در مورد هیچ غذایی از طرف پزشک داده نمی شود و فقط عنوان می شود که وقتی با مصرف هر غذایی احساس می شود که مشکل تشدید می گردد باید از برنامه غذایی حذف شود در نتیجه غذاهایی را که ایجاد حساسیت می کنند نباید مصرف کرد مانند انواع فلفل، زعفران، کرفس، انگور و خربزه.
در درمان دارویی، داروها را به دو گروه عمده تقسیم بندی می کند: گروه اول داروهایی هستند که موقع حمله ی آسم باید مصرف شوند، مثل اسپری سالبوتامول که به وسیله آن بایستی سریعاً برونش باز شود.
توصیه می شود که هر بیماری همیشه اسپری سالبوتامول را همراه داشته باشد و بهتر است با وسایل کمک اسپری مصرف شوند و چنانچه مشکل بیمار با اسپری برطرف نشود، حتماً به بیمارستان مراجعه کند.
گروه دوم داروهایی هستند که باعث جلوگیری از حمله آسم می شوند، مانند داروهای کورتون، انوع داروهای خوراکی گشاد کننده برونش و اسپری های ترکیبی که اگر درست مصرف شوند، کم عارضه ترین انواع داروها می باشند.
در مورد اسپری باید گفت که انواع اسپری به هیچ عنوان باعث عادت کردن نمی شود، ولی حتماً باید به صورت صحیح استفاده شوند.
عدم درمان به موقع بیماری آسم، چه عواقبی ممکن است داشته باشد؟
عدم درمان به موقع نه تنها باعث می شود که شخص معضلات اجتماعی پیدا کند، بلکه شخصیت اجتماعی بیمار نیز تحت تأثیر قرار می گیرد و ضربه روحی بزرگی به بیمار وارد می شود. این بیماری باعث می شود فرد از کارش غیبت کند و از نظر اقتصادی نیز دچار مشکل شود.
آسم می تواند به قلب و عروق فشار بیاورد و باعث اختلالات قلبی و عروقی شود و فرد را از نظر یادگیری نیز تحت تأثیر قرار دهد.
توصیه کلی شما به افراد سالم و افراد مبتلا به بیماری آسم کدام است؟
باید سعی کنند که در معرض عفونت های ویروسی قرار نگیرند (یکی از راه های مقابله با عفونت ها، استفاده از واکسن آنفلوآنزاست که بایستی در دوران کودکی تزریق شود). از تماس با آلرژن ها و مواد محرک و آلاینده ها که زمینه حساسیت را ایجاد می کنند پرهیز کنند.
تنگی نفس را جدی بگیرند و از مصرف دخانیات و الکل پرهیز کنند و با توجه به این که اگر درمان آسم جدی گرفته شود، بیماری قابل کنترل است، با مشاهده اولین علایم آسم به پزشک مراجعه کنند و نسبت به درمان مناسب اقدام نمایند.
توصیه می شود که حتماً درمان را به طور مرتب ادامه دهند و چنانچه دارویی توسط پزشک تجویز شد، به موقع آن را مصرف کنند.
دکتر ام البنین پاک نژاد- فوق تخصص ریه
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
